Heilige bergen

Voor de hedendaagse mens voelen bergen bijna heilig omdat ze een toevluchtsoord geworden zijn. Voor sport, natuur, ontspanning, bezinning of zelfs onthaasting. Bijna als een remedie tegen de hectiek van onze drukke dagdagelijkse levens.
Maar voor vele mensen vroeger, in minder seculiere tijden of samenlevingen, werden (of worden) bergen écht als heilig beschouwd. Daar zijn verschillende redenen voor...

In de meeste religies of levensbeschouwingen ligt het slechte (de hel) of het einde (de dood) onder ons. Terwijl het goede, het hiernamaals, het leven na de dood, de hemel... zich boven ons bevindt. De mens op de grond, de duivel eronder, de god(en) erboven. Bergen staan dus als van nature dichter bij de goden.

Als de goden al mysterieus zijn, dan waren de bergen dat zeker. Zo kreeg je er bijvoorbeeld hoofdpijn. Ondertussen weten we dat dit een symptoom van hoogteziekte is, maar vroeger was het vast een teken van de goden dat je er niets te zoeken had. Anderen die wel doorgingen of er overnachtten, kwamen nooit meer terug. Verdwaald, uitgegleden, doodgevroren, gestorven van honger of dorst... En zij die wel terugkwamen, deden dit soms met zwarte ledematen.
Ook hier weten we vandaag dat dit vrieswonden zijn, maar vroeger moet het er heel beangstigend uitgezien hebben. Velen trokken zo hoog als de hoogste grasvelden in de zomer het toelieten om hun vee te laten grazen. Maar daar huisden ook wilde dieren en braken vaak stormen los. En dan was er nog grootschalige steenslag en onverklaarbaar gerommel. Seracs die afbraken, lawines die naar beneden stormden. In zijn zoektocht naar voedsel en veiligheid hadden de hoogste bergen de mens niets te bieden. En alles wat onbekend bleef, boezemde hem angst in en werd aldus een voedingsbodem voor verhalen, mythologieën en religies.

Sommigen zochten er echter hun heil en vonden het ook. Voor kluizenaars was het vaak hun laatste toevluchtsoord. Mensen met een eigen, nieuwe religie die op de vlucht moesten slaan voor de heersende godsdienst, vonden vaak een onderkomen in de bergen.
Een mooi voorbeeld hiervan zijn de kloosters in Meteora die verderop besproken worden.

En dan zijn er natuurlijk nog bergen die puur door hun vorm of locatie tot de verbeelding spreken. Zoals bijvoorbeeld de Uluru in Australië of de Devil's Tower in de V.S. Of wat te denken van vulkanen? Toornige, driftige bergen die de aarde deden beven en leven. Ze brachten terzelfdertijd vernieling onder de vorm van giftige gassen, gloeiende lava, explosies en vuur dat rechtstreeks uit het binnenste van de aarde kwam. Maar net zo, zorgden ze vaak voor de vruchtbaarste landbouwgronden.

 

   Geen wonder dat de omwonenden hun bergen/goden dus graag te vriend wilden houden.
                      Als daar dan af en toe een offer voor nodig was, was dat maar een kleine moeite.

Zo moeilijk het is deze inleiding te beperken tot slechts één bladzijde. Net zo zwaar was de opdracht om voor deze editie van Monte een 'selectie' van slechts twee bergen per continent te bespreken.
Antarctica viel als vanzelfsprekend af. Aan bergen geen gebrek, maar er hebben nooit mensen gewoond voor wie deze als heilig beschouwd konden worden.
Europa was iets gemakkelijker. De eerste grote beschaving die ons continent kende, is die van de oude Grieken. De Olympos was dus bijna een vanzelfsprekende keuze. Meteora ligt om de hoek en hup, één bladzijde gevuld. Maar wat met Montserrat in Spanje, de Etna in Italië, of de onbekende Áhkká in Zweeds Lapland?
Zuid-Amerika ligt vol. Er liggen tientallen, zoniet honderden bergen verspreid overheen de Andes die als heilig beschouwd werden door vroegere beschavingen. Maar ook het land ten oosten van deze bergketen heeft heel wat mysteries te bieden. Getuige onder andere de Tepui's van Venezuela. Deze bergen die uittorenen boven de wolken en de jungle voelen met momenten bijna buitenaards aan.
Ook in Noord-Amerika hebben de 'Native Americans' ons heel wat prachtige verhalen over heilige bergen nagelaten. En dan zijn er nog Afrika en Azië, de twee minst seculiere continenten. Je hebt er de rotskerken van Ethiopië en de honderden pyramide's van Egypte en Sudan, menselijke bergen als het ware. Er is de Mount Kenya in Kenya en de Kilimanjaro en de Mount Meru in Tanzania. De Bandiagara Falaise en de Hand van Fatima in Mali en ga zo maar door...
In Azië is er uiteraard de Fuji in Japan en verder zowat élke bergtop in de Himalaya. Zo is de Kailash bijvoorbeeld heilig voor niet minder dan vier verschillende religies. Wat hierna volgt is dus vooral een persoonlijke selectie. Stuk voor stuk prachtige bergen en verhalen die onze wereld nog mooier maken.

 

EUROPA

'Zijn er in het Europa van vandaag nog echte Heilige Bergen te vinden? Er zijn zeker plaatsen die op een of andere manier nog vereerd worden. Zo is er de Croagh Patrick in Ierland waar zelfs vandaag nog pelgrimstochten vanover het hele land naartoe worden ondernomen. Of de Sacri Monti in het noorden van Italië, een Unesco werelderfgoedsite die vandaag meer volk trekt dan vroeger. De Sami hebben nog steeds de Áhkká in Zweeds Lapland, een afgelegen berg in het hoge noorden van ons continent. Maar voor deze rubriek keren we terug naar de bron, naar de Oude Grieken, de eerste grotebeschaving die Europa echt heeft gekend.'

Griekenland en zijn Olymposberg

Met zijn 2.917 meter is de Olympos de hoogste Berg van Griekenland. Hij staat al sinds de oudheid bekend als het 'Huis van de (Griekse) Goden' en meer bepaald als de woonplaats van Zeus. De dichtstbijzijnde grote stad is Thessaloniki op zowat 140 km, maar ook Athene ligt met 263 kilometer niet ver weg. Het hele gebied rond deze top is sinds 1938 beschermd als nationaal park en het is tevens een Unesco biosfeerreservaat, een Natura-2000 gebied én een belangrijk vogelgebied.

De berg is vooral bekend omwille van zijn geschiedenis. In de Griekse mythologie is hij het huis van de twaalf goden, zes mannelijke en zes vrouwelijke. De oude Grieken durfden deze plaats nooit te betreden. Daarmee ook dat het tot het jaar 1913 (!) duurde vooraleer iemand het aandurfde de top te bereiken. Deze eer viel te beurt aan Christos Kakalos, een lokale inwoner uit Litochoro en twee Zwitserse klimmers, Frédéris Boissonnas en Daniel Baud-Bovy. Zij openden de deur voor vele berg- en natuurliefhebbers die hier ondertussen elk jaar hun heil komen zoeken.

In het park liggen zo'n 6 bemande berghutten en 5 bivakhutten, verspreid langs de 160 kilometers aan gemarkeerde wandelpaden die dit gebied rijk is. Ook het Europese lange afstandswandelpad E4 en het nationale lange afstandswandelpad O2 passeren over de top. Uiteraard worden deze paden ook gebruikt door trailrunners en mountainbikers. Maar vrees niet, echt druk wordt het hier nooit. In de winter worden diezelfde paden trouwens gebruikt door sneeuwschoenwandelaars en zelfs door toerskiërs.

De westelijke flank van deze berg heeft een zachte glooiing en is ideaal voor beginners, terwijl de oost- en noordflanken een pak steiler zijn en doorsneden door nauwe couloirs. Afhankelijk van de sneeuwval zijn er afdalingen van 1.000 tot zelfs 2.000 hoogtemeters te doen! Het toerskiseizoen begint hier meestal eind december en loopt sommige jaren zelfs door tot begin juni.

Niet alleen voor skiërs, maar ook voor avontuurlijke rotsklimmers liggen hier schitterende routes te rapen. Niemand minder dan Emilio Comici opende hier in 1934 de eerste klimroutes. De effectieve wanden zijn nooit hoger dan 200 meter, maar zijn vaak nog afgezekerd op oude mephaken. Voor multipitch sportklimmen in de zon, hoef je dus niet naar hier te komen. Voor wie aangename klimavonturen wil beleven op één van de meest mythische bergen van Europa daarentegen...

Meteora als extra

En als je dan toch in het Olympos Nationaal Park bent, is het maar een boogscheut naar Meteora, die andere topbestemming voor avontuurlijke klimmers én avontuurlijke cultuurliefhebbers. Deze natuurlijke conglomeraten torens worden reeds eeuwenlang blootgesteld aan erosie door wind en water en hebben daardoor hun speciale vorm gekregen. Al sinds de 9de eeuw werden sommige onder hen beklommen door kluizenaars die er religieuze rust gingen zoeken in de vele grotten en holtes. Vanaf de 14de eeuw verschenen de eerste kloosters op deze schijnbaar onbereikbare bergtoppen. Het mag als een mirakel op zich beschouwd worden dat deze klimmende monniken ooit de toppen hebben bereikt waar nu deze prachtige kloosters op staan. Van de ooit 24 kloosters, zijn er momenteel nog een zestal in goede staat én bewoond. Ze zijn beslist een bezoekje waard tijdens een rustdag op je klimtrip.

Meer dan 800 verschillende single- en multipitch routes liggen hier op je te wachten. En ook al zijn de meeste onder hen behaakt, ze zullen vaak zeer avontuurlijk aanvoelen. Dit ligt niet alleen aan de hakenafstand, maar ook aan de aparte klimstijl die klimmen op conglomeraat vereist.

 

 

 

 

 

 

 

OCEANIË

Papoea-Nieuw-Guinea en de eilandstaten

Ten oosten van Australië liggen duizenden kleine eilandjes en atollen verzameld in de zogenaamde eilandstaten. Heilige bergen zijn er niet te vinden, hier is het de Oceaan die met alle eer gaat lopen. Landen als Kiribati en Tuvalu liggen nauwelijks enkele meters boven zeeniveau en dreigen als eerste te verdwijnen als de globale opwarming zich doorzet.
Het enige land dat naast Nieuw-Zeeland over échte bergen beschikt, inclusief gletsjers, is Papoea-Nieuw- Guinea. Helaas is dit land zelfs in de eenentwintigste eeuw een nog veelal onbekende plek op de wereldkaart en is er nauwelijks info over beschikbaar. Heilige berg of niet, de Puncak Jaya of Carstenz Pyramide wordt met zijn 4.884 meter wel als de hoogste van het continent beschouwd.

Australië: de Uluru als verhalenverteller

Uluru of Ayers Rock, is respectievelijk de Aboriginal naam en de benaming die de Britse kolonisatoren er ooit aan hebben gegeven. Het is een van de meest speciale bergen die er op onze aardkorst te vinden zijn. Eén blik erop is genoeg om te snappen dat deze rots door de oorspronkelijke bevolking als heilig werd beschouwd. Voor de lokale stam, de Anangu, is de Uluru zeer nauw verbonden met de 'Tjukurpa', de droomtijd, zeg maar hun eigen mythologie. Ze kenden geen schrift om hun verhalen op te schrijven en gebruikten het uiterlijk van de berg als het ware als een soort boek. Elk reliëf, elke vorm, elke structuur heeft voor hen een betekenis en vertelt een verhaal.

In 1985 heeft de Australische regering het grondgebied van Uluru teruggegeven aan de Aboriginals, wat mee resulteerde in het feit dat deze berg vanaf 2019 niet langer beklommen mag worden. En misschien maar goed ook. Want moet iets wat als zo heilig beschouwd wordt door de ene, per se door de andere met voeten getreden worden?

Bovendien kun je er nog steeds omheen wandelen. De Uluru Base Walk is ongeveer 10 kilometer lang. Bedenk wel dat het hier waanzinnig warm kan worden. Neem dus veel water mee en start vroeg. In de zomer kan het zijn dat er restricties worden opgelegd. En verder is het een zeer geliefde plek om de zon te zien opkomen en/of ondergaan. Op 25 kilometer afstand ligt Kata Tjuta, een minder grote maar gelijkaardige rotsformatie waar het dikwijls veel rustiger is.

Nieuw Zeeland: de legende van Tongariro

Volgens de Maori, de oorspronkelijke bevolking van Nieuw-Zeeland, waren de bergen vroeger krijgers. Zeven bergen stonden ooit omheen Lake Taupo, Nieuw-Zeelands grootste meer en tevens bron van de Waikato rivier.

In deze legende waren alle bergen mannelijk, behalve Pihanga, die van een onbeschrijfelijke schoonheid was. Alle andere bergen waren verliefd op haar en op een nacht begon het gevecht voor haar hart. De krijger-bergen vochten hevig, wat gepaard ging met gewelddadige erupties, rook, vuur en hete stenen die de hemel dagenlang schroeiden. Het land beefde onder de kracht van hun woede.

Toen het vechten stopte was Tongariro de winnaar. Hij had de liefde van Pihanga gewonnen alsook het recht om naast haar te staan en leider van het land te worden. Alle andere overwonnen bergen kregen één nacht de tijd om weg te wezen en zich ergens anders te settelen. Ngaurahoe en Ruapehu plaatsten zich niet veel verder, net ten zuiden van Tongariro. Putauaki en Tauhara gingen oostwaarts. Taranaki tenslotte, verteerd door verdriet, sleet een reusachtig spoor uit in de aardkorst op weg naar het uiterste westen, waar hij nu staat, aan de rand van de oceaan. Het spoor dat hij hierbij achterliet raakte gevuld met zijn tranen en werd de grote Whanganui rivier.

Dit mooie verhaal indachtig is het noordereiland van Nieuw- Zeeland beslist een bezoek waard. De meeste mensen willen naar het zuidereiland omdat daar de Nieuw-Zeelandse Alpen liggen, maar het noorden is zoveel diverser. Twee van 'New Zealands Great Walks' lopen hier ook. Eentje is het Tongariro Northern Circuit. Een lusvormige wandeling van zo'n 41 kilometer die op 2 tot 4 dagen gestapt wordt en die langs verschillende hutten passeert. In het hoofdseizoen ben je verplicht deze te reserveren.

De andere Great Walk is, in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, geen wandeltocht, maar een meerdaagse kanotrip over de Whanganui rivier. Tochten duren hier gemiddeld drie tot vijf dagen waarbij je zo'n 87 tot 145 kilometer aflegt. Ook hier geldt in het hoofdseizoen weer de verplichting om hutten en kampeerplekken te reserveren. Het is beslist één van de mooiste manieren om het hart van het noordereiland te verkennen.

 

 

 

 

 

 

 

AZIE

Ongetwijfeld ligt het aan de aard van de religies die hier ontstaan zijn, maar dit machtige continent ligt vol bergen die zelfs vandaag nog als heilig beschouwd worden. Vele van deze bergen mogen niet beklommen worden om de rust van de goden niet te verstoren. En ook al geloven vele westerlingen niet in een god, of toch zeker niet in de lokale goden, misschien kunnen we hier wel iets van leren. In een tijd waar alles slechts één muisklik verwijderd is, is het goed om nederig te aanvaarden dat niet alles binnen handbereik ligt. De hoogste bergen ter wereld kunnen iedereen lessen leren, goedschiks of kwaadschiks, net zoals de goden dat doen.

Bhutan - waar bergen boven 6.000 meter niet door mensen betreden mogen worden

Bhutan is één van de meest geïsoleerde en onbekende landen ter wereld. Je geraakt er als toerist dan ook niet zomaar binnen. Om westers massatoerisme, dat al zoveel plaatsen op de wereld heeft verziekt, tegen te gaan, moet iedere bezoeker een som van 200 tot 250 dollar per bezoekdag (!) betalen. Bovendien geraak je het land als zelfstandige reiziger sowieso niet binnen: je moet met een officieel reisbureau op pad gaan. De hierboven vermelde prijs bevat wel accomodatie, maaltijden, een gids, lokale belastingen, kampeermateriaal en bagagetransport. Bovendien gaat 65 dollar van dit bedrag naar onderwijs, gezondheidszorg en armoedereductie. Het laatste koninkrijk uit de Himalaya heeft duidelijk lessen geleerd uit wat er in het verleden allemaal fout is gelopen in de omringende buurlanden.

Bhutan is een land dat de traditionele Boedhistische cultuur weet te combineren met globale evoluties. Niet voor niets staat dit land op de eerste plaats als men het bruto nationaal geluksgevoel van de mensen wil meten.

Bovendien hecht het land meer belang aan ecologie dan aan financieel gewin. Voor elke boom die gekapt wordt, moet er een nieuwe geplant worden. Elk bedrijf moet rekening houden met de impact van zijn ontwikkeling op mens en milieu. Misschien wordt dit onbekende land wel een lichtend voorbeeld voor de rest van de wereld in de 21ste eeuw. Laat het ons hopen.

Elke berg in dit land wordt als heilig beschouwd. Zo heilig zelfs dat het sinds 1994 voor iedereen verboden is om bergen hoger dan 6.000 meter te beklimmen. Zodoende zou de Gangkhar Puensum met zijn 7.570 meter de hoogste nog onbeklommen bergtop ter wereld zijn...
 

India en de prachtige Nanda Devi

De Nanda Devi is een 7816 meter hoge bergtop in de westelijke Himalaya. Het is de hoogste berg in dit deel van de Himalaya en de hoogste berg die volledig op Indiaas grondgebied ligt. Eén van de bronrivieren van de Indus ontspringt op zijn zuidflank. De berg wordt beschouwd als de beschermgodin van de Indiase provincie Uttarakhand. In de Indiase mythologie is Nanda Devi de Godin van de Vreugde.
Het verhaal over de berg gaat als volgt: Nanda, een prachtige prinses, rende voor haar leven om te ontsnappen aan Rohilla, een prins die razend verliefd op haar was. Rohilla wou oorspronkelijk trouwen met Nanda, maar dat werd geweigerd door haar vader, waarna Rohilla deze doodde. Om zichzelf te redden beklom Nanda de verijsde bergtoppen en werd één met de berg die later haar naam is gaan dragen: Nanda Devi, de godin Nanda.

Hij werd voor het eerst beklommen door Tilman en Odell in 1936 via de zuidgraat. Tot de beklimming van de Annapurna in 1950 bleef het de hoogste beklommen bergtop ooit. Een andere klimmer, Willi Unsoeld, heeft zijn dochter bij haar geboorte de naam Nanda Devi Unsoeld gegeven. En misschien was het voorbestemd, maar bij haar poging om deze berg te beklimmen in het jaar 1976, liet zij er het leven. In de jaren zestig heeft de Amerikaanse CIA op deze top een toestel neergezet dat radioactiviteit in het naburige Tibet/China kon meten. Nadien is dat toestel verdwenen in een lawine en sindsdien doen er geruchten de ronde dat het zelf radioactiviteit zou lekken. Of het gerelateerd is of niet, sinds 1983 is de Nanda Devi gesloten voor klimmers omwille van ecologische redenen en dat is hij tot op de dag van vandaag nog steeds. Het is alsof vele van deze heilige bergen tot op de dag van vandaag een groot deel van hun mysteries nog steeds niet prijsgegeven hebben.

 

 

 

 

 

 

AFRIKA

Het wildste en misschien wel mooiste continent van onze planeet. Het oudste, het puurste, het meest emotionele en het moeilijkst te bezoeken. Natuurlijk zijn er toeristische trekpleisters. Marokko en Egypte in het noorden, de safariparken van Kenia en de Kilimanjaro in Tanzania in het oosten en de toegankelijke natuur van Namibië en Zuid-Afrika in het zuiden. Maar verder ligt nog een heel toeristisch onontgonnen continent te wachten op de avontuurlijke reiziger. Als je ergens nog het gevoel wilt hebben dat mythes terug tot Leven kunnen komen, of dit altijd gebleven zijn, is het hier wel.

TANZANIA - Ol Doinyo Lengai, de heilige berg van het Masaï volk

Net zoals vele andere bergen, betekent ook deze naam 'de berg van God' of 'de woonplaats van God'. Maar hier komt er nog iets bij. Eigenlijk wil het zeggen: 'de Berg van de God die sneeuw ademt'... De Ol Doinyo Lengai is nog steeds een actieve vulkaan. De laatste grote uitbarsting dateert van 2008. Wat deze berg echter geologisch gezien uniek maakt is de samenstelling van de lava die nergens anders ter wereld voorkomt. Deze bestaat uit natro-carbonitiet en is minder dens en veel fluïder dan andere lava. Waar lava meestal een felrode kleur heeft is deze lava zwart. En wat hem nog specialer maakt is dat deze zwarte kleur verandert in wit, wanneer ze in contact komt met vocht. Daarmee lijkt het alsof deze berg het hele jaar door bedekt is met sneeuw.

Het is momenteel de enige nog steeds actieve vulkaan in het oosten van Afrika. En je kunt ze zelfs beklimmen. Een blik vanaf de kraterrand in de krater zelf levert meestal een blik op lava, rook, kleine erupties en trillingen onder je voeten. De meeste mensen combineren een beklimming van de top met een bezoek aan de nabijgelegen watervallen en een trip naar het Natronmeer. Uiteraard liggen ook de bekende safariparken van Serengeti, Ngorongoro en Tarangire vlakbij. Niet ver van de berg ligt ook een archeologische vindplaats waar honderden vroegmenselijke voetafdrukken (van zo'n 19.000 jaar geleden) bewaard zijn gebleven. Nog wat verder liggen ook de Olduvaikloof en het dorpje Laetoli, waar respectievelijk een schedel van een Australopithecus Boisei gevonden werd (één van onze voorouders) van zo'n 2 miljoen jaar oud en menselijke voetstappen van bijna 4 miljoen jaar oud! Het zijn plekken van een onbeschrijflijke natuurlijke schoonheid, in het hart van Afrika, vlakbij de oorsprong van de mensheid die tot op de dag van vandaag nog steeds blijft inspireren. Een onvoorstelbare symbiose tussen (zeer) oud en nieuw, avontuur en natuur.
 

Egypte: de Sinaïberg - Mozes en de 10 geboden

De naam die wij gebruiken voor deze berg, Sinaï, is de Hebreeuwse naam. In het Arabisch heet deze berg 'Jabal Musa' of de Mozesberg. Jawel, deze man komt voor in zowel de Islam, het Jodendom als het Christendom.
De Sinaïberg is 2.285 meter hoog en bevindt zich op het Sinaï schiereiland van Egypte, dat grenst aan Israël en Saoedi-Arabië. Je vindt er tot vandaag de dag nog steeds het katholieke klooster van Sint-Catharina, een Grieks Orthodoxe kapel en een moskee. Alsook de grot waarvan de Bijbel zegt dat Mozes daar van God de 10 geboden heeft gekregen. Het Sint-Catharinaklooster zou reeds in de 4de eeuw gebouwd zijn, maar dan wel op een nabijgelegen berg. In de 6de eeuw zou het dan naar zijn huidige locatie verhuisd zijn. Het is een van de oudste, nog steeds functionele kloosters ter wereld.

Je kunt de top gemakkelijk te voet bereiken (en zelfs per kameel, indien je wenst). Er vertrekken twee wandelpaden naar boven: de Siket El Bashait is niet zo moeilijk en duurt zowat 2,5 uur. De Siket Sayidna Musa is steiler en directer waarbij je over de 3.750 'treden van boetedoening' omhoog stapt. Velen komen voor het klooster of< voor de spectaculaire zonsopgangen in dit deel van de rotswoestijn. Maar wat weinigen weten is dat je hier ook uitstekend aan traditioneel rotsklimmen kunt doen! Barsten van meerdere honderden meters hoog doorsnijden het rode graniet. En die gaan van vingerbarsten tot echte offwidths.

Daarnaast liggen er onderaan de rotswanden vele boulders verspreid. In het dorpje Sint-Catherina zelf zijn er meerdere campings en andere overnachtingsmogelijkheden, alsook enkele winkeltjes, restaurants en zelfs een klein hospitaal. Het dorp ligt in een nationaal park, waarvoor je eenmalig inkom betaalt. De bergen in de directe omgeving zijn hierna gratis beklimbaar. Wil je je echter verder in het park begeven dan is een gids verplicht. En misschien maar goed ook, want verdwalen is hier zeer gemakkelijk en je hebt bijna nergens bereik met een GSM.

Het Sinaï schiereiland blijft echter een politiek gevoelige zone. Net zoals vele andere woestijnstreken lijkt de invloed van het centrale gezag hier soms ver weg. De onlusten van enkele jaren terug zijn ondertussen geluwd en reizen en klimmen zou voorzichtig terug mogelijk zijn (COVID-19 even niet meegerekend). Het beste is en blijft uiteraard de situatie op de voet op te volgen. Maar iedereen die zijn weg naar deze prachtige en helemaal niet toeristische streek vindt, zal voor eeuwig bekoord zijn.

 

 

 

 

 

 

 

 

NOORD-AMERIKA

Weinig Europeanen hebben door hoe uitgestrekt en weinig bevolkt dit continent zelfs in de 21ste eeuw nog steeds is. De 'Native Americans' zijn één van de weinige volkeren die er ooit in geslaagd zijn om een duurzame band met de natuur op te bouwen. Vele plekken die zij zagen in de Amerikaanse Wildernis kregen al vlug mythologische connotaties. Hoe kan het ook anders als je ziet wat voor fantastische vormen en kleuren je terugvindt in vele van de natuurlijke monumenten die dit continent rijk is. De legende die bijvoorbeeld verbonden is aan de Devil's Tower, klinkt helemaal niet zo vergezocht eens je oog in oog staat met deze machtige kolos.

Mexico en de moeilijk uitspreekbare Popocatépetl

Volgens de Azteekse mythologie was Popocatépetl een krijger die verliefd was op Iztaccíhuatl. Haar vader beloofde haar dat Popocatépetl met haar mocht trouwen nadat hij zou terugkeren van een oorlog in Oaxaca. Maar omdat Iztaccíhuatls vader ervan uitging dat zijn dochter haar verloofde toch nooit levend zou terugzien, vertelde hij haar dat Popocatépetl was overleden,waarop zij stierf aan een gebroken hart. Nadat Popocatépetl was teruggekeerd en zag dat zijn geliefde was gestorven, ging ook hij ten onder aan verdriet. De goden veranderden hen daarna in de berg Iztaccíhuatl (slapende vrouw) en de vulkaan Popocatépetl (rokende berg).

Deze moeilijk uitspreekbare berg ligt vlakbij de Mexicaanse hoofdstad. Helaas is hij door smog vaak nauwelijks te zien. Een beklimming ervan is op zich niet moeilijk maar wel zeer vermoeiend. Het merendeel van de tijd ben je immers onderweg op stoffige vulkaanas. Twee stappen omhoog en één terug naar beneden. Zodra je aan de eeuwige sneeuw komt, wordt het eenvoudiger. Tot de top is het niet zo moeilijk, maar afdalen in de krater wordt afgeraden omwille van de giftige zwaveldampen die er kunnen hangen. Zolang als het stijgen duurt (gemiddeld zes uur), zo snel kan het afdalen gaan. Doorheen het losse zand loop je in een uurtje naar beneden. Interessant weetje is dat deze vulkaan nog in 2019 is uitgebarsten.
 

Verenigde Staten van Amerika: Devils Tower en het verhaal van de beer en de berg

Verschillende legendes doen de ronde over deze berg, maar bijna allemaal dragen ze de sporen van een beer in zich mee. De meest bekende versie wordt verteld door de Kiowa en de Lakota, beide zijn stammen van de 'Native Americans'. Ze gaat als volgt: Een groep meisjes was buiten aan het spelen toen er plots verschillende grote beren opdoken. In een poging om van deze dieren weg te vluchten, klommen ze op een groot rotsblok en baden ze op hun knieën tot de Grote Geest. Die aanhoorde hun gebeden en deed de rots waarop zij zaten hemelshoog oprijzen. Toen de meisjes de hemel bereikten vormden ze uiteindelijk de sterrengroep van de Pleiaden. De beren probeerden nog tot bij hen te klimmen, maar de rots was te steil en het enige wat ze nog konden doen was hun klauwsporen erop achterlaten. Waarmee deze unieke berg zijn vorm kreeg.

De wetenschap echter vertelt een ander verhaal, hoewel er ook hier verschillende ontstaansversies bestaan. Wat wel vaststaat is dat de rots bestaat uit 'porfiritisch fonoliet', een gesteente dat, toen het afkoelde en van vloeibare naar vaste fase overging, een zeshoekige vorm kreeg, net zoals basalt. Nadien bleek dit gesteente veel beter bestand tegen verwering en erosie dan de omliggende omgeving, waardoor het nu nog steeds fier omhoogsteekt boven het omringende landschap uit.

Uiteraard trok deze berg al redelijk vlug de aandacht van rotsklimmers. Er lopen momenteel zo'n 137 bekende routes op. 75% van hen is trad en dus zelf af te zekeren. De resterende 25% wordt netjes verdeeld in sportklimroutes en artificiële klimroutes. De gemakkelijkste route staat 5.6 gequoteerd, wat bij ons overeenkomt met een nauwelijks te geloven gemakkelijke 4. Routes onder het niveau 5.8 (Europese 5a) zijn meestal offwidths, vanaf 5.9 (Europese 5b) zijn het meestal handbarsten en vanaf 5.10 (Europese 5c+) vingerbarsten. De wand zelf is overal ongeveer 265 meter hoog en het routeverloop is telkens meer dan logisch: één lange barst recht omhoog. Welke klimmer wil daar niet naartoe? Welke avonturier wil niet weten hoe de wereld er vanaf deze top uitziet? Welke dromer zou hier geen nacht willen doorbrengen?

 

 

 

 

 

 

 

ZUID AMERIKA

De Andes vormt een bijna onoverbrugbare barrière tussen het immense Amazonewoud en de smalle strook land aan de Pacifische Oceaan. Met Bergen die tot net geen 7.000 meter reiken, maken ze tot vandaag nog zeer veel indruk op mensen die er hun oog op werpen. Bovendien zijn vele van deze toppen dan nog eens van vulkanische origine. Geen wonder dat de oorspronkelijke bewoners van deze streken deze bergen als woonplaatsen van de goden zagen. Net zo voor de tafelbergen in het noordoosten van het continent. Ze zien er zo anders en buitenwerelds uit dat ook deze bergen zelfs vandaag nog steeds een zeer grote indruk nalaten op de weinige bezoekers die hun weg tot hier vinden.

De Andes en de bevroren kinderen van Llullaillaco

Niet Egypte, maar een berg op de grens van Chili en Argentinië gaat met de eer lopen van de best bewaarde mummies ter wereld. In 1999 werden hier vlakbij de top op 6.739 meter drie gemummificeerde kinderlichamen gevonden. Vermoedelijk werden ze geofferd in een religieus incaritueel ergens rond het jaar 1500. Hierbij werden ze gedrogeerd en daarna in een kleine uitgeholde kamer gelegd die zich anderhalve meter onder de grond bevond. Tijdens de heerschappij van de Inca's werden wel vaker kinderen geofferd. Het was hun manier om de goden tevreden te houden. De uitverkoren kinderen kwamen van over heel het rijk en ondergingen in de hoofdstad Cuzco eerst rituele reinigingen alvorens naar de hoogste bergtoppen gestuurd te worden. Volgens het Incageloof, stierven deze kinderen niet echt, maar bleven ze leven om over het land te waken, met de voorvaders aan hun zijde.
Desalniettemin blijft het een indrukwekkende prestatie dat mensen meer dan vijf eeuwen geleden zo hoog konden en durfden klimmen. Het is een van de hoogste toppen ter wereld die bereikt kan worden zonder per se door sneeuw en ijs te hoeven stappen. Hij ligt immers in de Atacama woestijn, één van de droogste plekken ter wereld. Deze extreem droge lucht, gekoppeld aan de koude, zijn de redenen waarom deze mummies na al die jaren zo goed bewaard zijn gebleven. De mummies liggen momenteel tentoongesteld in een museum in Salta in Argentinië.
De berg zelf is uiteraard beklimbaar, maar vereist de nodige acclimatisatie en heel wat doorzettingsvermogen. Het archeologische team dat deze vondst deed, kreeg af te rekenen met wind tot 100 kilometer per uur, temperaturen tot -40°C en een storm die hen op 6.600 meter hoogte vier volle dagen in hun tent hield. Alsof de berg niet wou dat de rust van 'la doncella', 'la niña del rayo' en 'el niño' verstoord werd. Zo'n bivak lijkt mij niet de ideale plek om last te krijgen van hoogteziekte en hallucinaties...
 

Venezuala en de magische Tepui's

Zelfs de meest ascetische persoon wordt met verstomming geslagen als hij of zij oog in oog staat met deze machtige tafelbergen. Ze vormden een bron van inspiratie voor sir Arthur Conan Doyle toen hij 'The Lost World' schreef, een boek dat later inspiratiebron werd voor de Jurassic Parc films. Het zou zomaar eens kunnen dat er ergens daarboven, afgesloten van de rest van de wereld, nog dinosaurussen leven.

Ondertussen weten we uiteraard dat dat niet waar is, maar magisch blijven deze bergen nog steeds. Om er te geraken moet je er enkele dagen trekken door de jungle voor over hebben. Én dan moet je nog deze loodrechte wanden beklimmen ook. Een andere manier is natuurlijk om je per helikopter op één van de toppen te laten afzetten, maar tenzij je deel uitmaakt van een wetenschappelijke expeditie is het maar weinig waarschijnlijk dat dit je zal lukken. Of je moet over zéér veel geld beschikken. Ook hier worden sommige bergen als zo heilig beschouwd dat ze verboden zijn om te beklimmen. Zo is de Kukenán bijvoorbeeld sinds 1997 verboden terrein.

Tepui betekent in het Pémon, de taal van de oorspronkelijke bevolking, zoveel als “berg”, hoewel er hier en daar ook de meer toepasselijke benaming 'woonplaats van de Goden' aan wordt toegekend. Geen wonder als je naar deze tafelbergen kijkt. Van de Auyan stroomt, of zeg maar liever valt, de hoogste waterval ter wereld: Angel's Falls, 979 meter. De Autana steekt maar liefst 1.300 meter boven het oerwoud uit. Op de top bevinden zich enorme gaten van wel 400 meter diep.

Het zijn waarschijnlijk ingeklapte plafonds van onderliggende grotten. Samen met de grotten van de Auyan zijn het van de oudste die er op onze planeet te vinden zijn. Het plateau van de Roraima is bijna altijd gehuld in mist, waardoor het er ook heel vaak regent. De inheemse bevolking, die rond de Roraima leeft, noemt de berg dan ook wel 'moeder van alle wateren', en gelooft dat wolken en mist zich samenpakken rond de top wanneer blanken de Roraima naderen. De rotswanden van de Ptarí zijn langs alle kanten zo steil dat men er nog steeds van uitgaat dat men er op de top volledig afgezonderde planten- en dierensoorten zal kunnen ontdekken. En dan is er nog de Sarisariñama, een berg met bijna perfecte ronde grotten, die tot op de dag van vandaag nog steeds een mysterie zijn voor moderne geologen. Het is alsof deze bergen in de loop der eeuwen hun mystiek hebben kunnen behouden.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-Tekst Arne Monstrey

 

Meer bergsport-nieuws lezen? Vind de volledige vijfde editie van Monte online!