Canyoning in de Azoren en Balearen

2021

Canyoning in de Azoren en Balearen

Uitgelicht: Flores (Azoren/Portugal) & Mallorca (Spanje)

Door hun geïsoleerde ligging is er op elk eiland een unieke combinatie van fauna en flora ontstaan; dat wist Darwin ook al. Tektonische stuwingen laten ‘eiland’-bergen rechtstreeks uit de oceaan oprijzen. Het verdampende zeewater botst op de rotsformaties en zorgt voor de regenval, die op zijn beurt samen met de wind voor erosie én de vorming van kloven zorgt. De canyon sport, het afdalen in deze prachtige atmosfeer van water en bergen, is op enkele eilanden al vergevorderd voor recreatieve en toeristische doeleinden. Andere eilanden zijn dan weer minder geëquipeerd, wat heel wat exploratie mogelijkheden voor ervaren canyoneers biedt. Een reis naar een van deze plaatsen laat de zelfstandige sporter onder ons toe het eiland op een unieke manier te ontdekken.

Flores (Azoren): alle rivieren leiden naar zee

De archipel wordt gevormd door de toppen van enkele hoge vulkanische bergen die uit de oceaan oprijzen vanuit de MidAtlantische rug. De vulkanische ondergrond is de voedingsbodem voor een overvloedige plantengroei, die kleurrijk afsteekt tegen de zwarte basaltzuilen die het eiland rijk is en je in de canyons mag aanschouwen. Let wel op, vulkanische rots is enorm scherp! Pas je touwtechnieken hier dus zeker aan.

Een reis naar Flores vraagt wel wat tijd, organisatie, en enkele overstappen in luchthavens. Het is aangeraden langer dan een week uit te trekken om de vele canyons die het eiland telt, te kunnen verkennen. De ideale periode, wat betreft temperatuur en regenval, loopt van april tot het begin van de herfst. Hoewel de meeste canyons door een relatief klein alimentatie bekken gevoed worden, stijgt het debiet bij neerslag snel. De juiste keuze van canyon blijft altijd de gouden regel, rekening houdend met de weersvoorspellingen en het niveau van de groep. Nog een pluspunt van een bezoek in de zomerperiode is de bloei van de ontelbare hortensiastruiken die op het eiland groeien.

Aan de kust is het terrein meestal erg steil en ruig met talrijke inhammen, grotten en steile kliffen, doorsneden door beekjes. Het plotse hoogteverschil vanop het plateau tot aan zee maakt prachtige, hoge watervallen en bijhorende lange rappels. Op het plateau lopen de meeste rivieren in een open jungle-karakter stelselmatig af naar lager gelegen terrein waar ze zich vervolgens als smalle kloven in het landschap slijten. Voor enkele canyons (bv. Moucu) moet je rekening houden met eb en vloed om terug te kunnen stappen over smalle rotsstranden. Er zijn zelfs canyons (Barrosas, Alquevins) waar je een pick-up-boot moet regelen in de haven om terug op het vasteland te geraken. Is je timing niet goed, dan kunnen de golven deze spectaculaire afsluiter van je canyon dag enorm bemoeilijken. Ferreiro (V6a4V) is een prachtig voorbeeld van een hoge verticale canyon. Vanop het plateau daal je in een aaneenschakeling van rappels zo’n tweehonderdveertig meter af naast een bulderende waterval en aan de relais is er niet veel meer plaats dan voor twee personen. Eens beneden is het avontuur nog niet voorbij, je moet namelijk een sterk begroeid meer over zien te zwemmen en niet vast komen te zitten met je uitrusting. Niettemin is deze passage de moeite waard aangezien je tijdens het zwemmen langs de flanken talloze stromen kan bewonderen. De variatie van gemakkelijk toegankelijke canyons tot hoge verticale afdalingen met aquatische rappels maakt van het eiland een topbestemming voor alle niveaus.

Het Spaanse eiland Mallorca is het grootste van de Balearen. Twee bergketens, de Sierra de Tramuntana en de Sierra de Levante, rijzen op vanuit de Middellandse zee. Beide massieven bestaan voornamelijk uit poreuze kalksteen, de ideale bodem voor canyon- en grotvorming. Deze kan je voornamelijk in het noordelijke Tramuntana gebergte vinden. De flanken van de afwateringskanalen (torrents) zijn begroeid met subtropische planten (citrus, sinaasappel, olijf, amandel), lange grassen en oude steeneiken. Met wat geluk zie je ook nog de zeldzame zwarte gier vliegen. Het hele jaar door heb je er warme temperaturen, een ideaal eiland om tijdens de wintermaanden een canyon trip te plannen.

Gorge Blau i Sa Fosca

Onder canyoneers is het eiland bekend omdat één van Europa’s mooiste canyons zich een weg baant door het grillige landschap: Gorge Blau i Sa Fosca (V3a4III). De vier kilometer lange kloof is op sommige plaatsen wel driehonderd meter diep, soms zelfs zo smal en diep dat het daglicht de bodem niet bereikt.

Enkele dapperen daalden de canyon in 1965 af, niet wetende waar het eindpunt zich zou bevinden… de canyon bestaat namelijk uit twee delen. Het eerste deel ‘Gorg Blau’ start vrij open en vernauwt zich stapsgewijs. Afhankelijk van de periode van afdaling en de hoeveelheid neerslag van de afgelopen dagen, kan je de eerste hindernissen al rappelend of springend overbruggen.

Wanneer de kloof dieper is ingesleten en de rappels elkaar opvolgen, vind je heldere poelen vol met prachtig turquoise water. Kronkelende bochten brengen je steeds dieper in de aarde tot wanneer je de laatst mogelijke exit ‘Pas del Duro’ bereikt.

De uren hierna bestaan uit heel wat “ondergronds” klim- en klouterwerk in het tweede deel ‘Sa Fosca’. De ervaring is zo boeiend dat je alle tijdsbesef volledig verliest. Uitgerust met hoofdlampen kan je genieten van prachtige kalksteenvormen en druipende gordijnen. Hoe ver je lamp ook naar boven reikt, je ziet de bovenkant van de smalle spleet niet. Sa Fosca is geen grot maar nog steeds een echte canyon waarvan de bovenkant op sommige plaatsen slechts veertig cm breed is. De lange opeenvolging van rappels, sifons en sprongen bezorgt je gegarandeerd een geweldige ervaring.

Wanneer het daglicht terug zichtbaar wordt, weet je dat de indrukwekkende canyon bijna op zijn einde is. De eerste exploratie duurde ongeveer achtenveertig uur, tegenwoordig doe je tussen de vijf en zeven uur over de fenomenale afdaling. Een degelijke voorbereiding, een rugzak vol snacks en een goede kennis van het weerbericht zijn essentieel, aangezien de smalle kloof zeer gevoelig is voor overstromingen en er geen exits of zogenaamde rustplaatsen bestaan in de smalle ondergrondse stukken. Spaar zeker voldoende energie voor de wandeling terug (ofwel één uur dertig en vierhonderd hoogtemeters omhoog of als je twee wagens hebt, de kloof twee uur volgen tot aan de zee).

“Het plotse hoogteverschil vanop het plateau tot aan zee maakt prachtige, hoge watervallen en bijhorende lange rappels...”

Mortitx, een spectaculaire en karakteristieke canyon die alle facetten van het eiland bevat.

Na anderhalf uur instappen door hoge grashalmen en tussen rotskliffen bereik je de Mortitx canyon. Je waant je echt ver van alle beschaving. De kloof is een van de canyons waar het ganse jaar door water stroomt en is daardoor een echte aanrader! Verschillende sprongen en glijbanen wisselen elkaar af. Het heldere water is aantrekkelijk om in te duiken en met een duikbril de onderwaterwereld van de kloof te bewonderen.

De canyon eindigt in een inham van de zee. De klotsende golven stuwen met de regelmaat van de deining spetterende fonteinen de canyon in. Waterpret verzekerd! De terugweg is al even indrukwekkend. Langs een via ferrata klim je over scherpe rotsen tot je een prachtig panorama krijgt over de steile kustlijn. praktisch

Bagage: spring creatief om met de gewichtslimieten die een luchtvaartmaatschappij oplegt. Je krijgt meer dan je denkt in je hand- en ruimbagage. Via sommige maatschappijen kan je (gratis) extra sportbagage boeken. Ideaal om je canyonzak en touwen mee te nemen.

Getijden: wanneer je canyon in zee eindigt, moet je naast de normale meteo check ook nog de getijden in het oog houden. Kijk hiervoor op gespecialiseerde (surf)websites zoals magicseaweed.com.

Reddingsdiensten in meer afgelegen gebieden, waartoe een eiland zeker behoort, zijn in vergelijking met de diensten die we gewoon zijn op het vasteland minder professioneel georganiseerd. Reken dus niet op een gespecialiseerde organisatie en een helikopter overal. Voorzichtigheid is nog meer dan gewoonlijk op zijn plaats. Heb je minder ervaring? Aarzel dan niet een gids te nemen.

Ben je helaas toch getuige van een ongeval, vergeet deze dan niet te melden via klimenbergsportongevallen.eu

Geniet!