Life in: Iceland

Al vele jaren had ik de droom om professioneel gids te worden. Het is echter niet zo eenvoudig om als gids aan de slag te gaan in de Alpen. Het beroep van berggids is sterk gereguleerd, dus ging ik op zoek naar alternatieven om toch al te kunnen werken ter voorbereiding van het behalen van een internationaal erkend professioneel diploma. Via Dieter Van Holder (International Mountain Leader) hoorde ik van de mogelijkheid om gletsjergids te worden in IJsland. Na het afwerken van mijn studies tot leerkracht, heb ik dan ook de sprong gewaagd.

Bij sollicitaties voor verschillende gidsbedrijven, bleek al snel, dat het nuttig is om ook lokaal een opleiding tot gletsjergids te volgen. In mei 2019 vertrok ik voor de eerste keer naar het ‘land van ijs en vuur’ om een zgn. Jökla 1 opleiding te doorlopen bij de ‘Associatie van de IJslandse Berggidsen’ (AIMG). Met dit diploma op zak kreeg ik vlot een job aangeboden bij de grootste touroperator voor avontuurlijke reizen in IJsland.

Sólheimajökull als mijn nieuwe heimat

Vanaf juni 2019 startte mijn ‘life in Iceland’. Het verhuizen en me daar vestigen gaat eenvoudig. Gewoon je registreren op het politiebureau en een bankrekening openen. De huisvesting in een eigen kamer werd voorzien door de werkgever. Aanvankelijk was Hvolsvöllur mijn uitvalsbasis om te gidsen op Sólheimajökull, een gletsjer langs de zuidkust van IJsland die naar beneden vloeit vanaf de Mýrdalsjökull ijskap. Moeilijk uitspreekbare benamingen en al even lastig om te onthouden… het kostte mij ook enige tijd. Het is ook in Vlaanderen een populaire quizvraag geworden: Hoe heet de vulkaan die in 2010 het luchtverkeer over Europa stillegde? Ja, Eyjafjallajökull, die ik dagelijks passeerde op weg naar het werk.

De eerste werkweken volgden nog meer opleiding, nu binnen het bedrijf. Doordat ik eerdere ervaring had opgedaan als ‘UIAA Instructor Alpine Climbing’ voor KBF, ging die basisopleiding me vlot af, en kon ik al direct de opleidingsmodule voor begeleiding van ijsklimactiviteiten aanvatten.

De basisopleiding is gericht op het veilig gidsen in eenvoudig nietbesneeuwd gletsjerterrein. Dit omvat alles van klantencontact, veiligheids- en materiaalbriefings tot routeselectie en reddingstechnieken. De vervolgopleiding tot ijsklimgids voegt daar extra touw- en reddingstechnieken aan toe, gecombineerd met gidstechnieken in moeilijker terrein.

Een klant is maar zelden KBF-lid…

Toen ik dan écht begon aan de job, waren er twee zaken die me opvielen: het internationale karakter én de diversiteit in klanten.

Gidsen in IJsland is werken in een bijzonder internationale omgeving; mijn baas was een Italiaan en mijn collega’s kwamen van Spanje, Kroatië, het Verenigd Koninkrijk, Polen, België, Frankrijk,… Maar dus geen IJslanders in ons team! De locals mikken op de beter betaalde jobs, zoals het management of buschauffeur. Naar Europese normen krijg je als gletsjergids een goede verloning, in dit land val je echter binnen de laagste categorie van lonen. Overigens zijn de meeste IJslanders gewoon niet zo geïnteresseerd in actieve bergsport. Zij rijden liever met hun superjeeps of sneeuwscooters de hooglanden in.

De gemiddelde klant die we op ‘onze’ gletsjer gidsten is totaal verschillend van een KBF-lid. Het zijn namelijk vooral toeristen die je anders op bijvoorbeeld de Eifeltoren kan treffen. Veel Chinezen en Amerikanen, naast een mengeling van Europese nationaliteiten. Van acht tot negetig jaar, met een stapvaardigheidsniveau van idealiter een regelmatig bergwandelaar tot mensen die vermoedelijk nog nooit tot het einde van hun straat gewandeld hebben. Bovendien verstaat een deel van het cliënteel geen Engels, heb je dus geen gedeelde taal, … Het gevolg is dat het gidsen niet zozeer om de fysieke inspanning gaat, maar eerder een uitdaging is om iedereen een veilige en interessante tocht te bieden, ondanks de soms grote verschillen in verwachtingen. Dit maakt het echter bijzonder interessant!

Het land van steeds minder ijs…

Ondanks dat we maandenlang op diezelfde gletsjertong gidsen is er veel variatie in het werk. Elke groep is totaal verschillend, de gletsjer zelf dynamisch… soms verschillen van dag tot dag! Vaak ook snelle weersveranderingen, wat een indrukwekkend verschil geeft voor de beleving op de gletsjer. Het meest dramatische verschil wordt echter veroorzaakt door de klimaatverandering. We kennen de berichtgeving over het krimpen van de gletsjers in de Alpen.

Toch was het voor mij schrikken om zelfs dagelijkse verschillen te zien op de gletsjer. Sólheimajökull is nu al niet meer dezelfde gletsjer als diegene waarop ik ben beginnen gidsen, amper 1,5 jaar geleden. Gemiddeld trekt de gletsjer zich terug met een snelheid van 40 m per jaar, in 2018 zelfs met 110 m! Dit geef ik mee aan alle klanten die ik gids, die bewustwording is nodig én een sensibiliserende rol die wij willen opnemen.

Helaas heeft corona ook in IJsland een sterke impact gehad op het toerisme. Ondanks dat het aantal besmettingen redelijk laag is gebleven en de maatregelen in het land eerder beperkt, is het toerisme volledig stilgevallen. Dat betekent een enorme klap voor de IJslandse economie, want toerisme is een van dé grootste inkomensbronnen. Plotsklaps zijn dus ook bijna alle gletsjergidsen ontslagen of in een werkloosheidsstelsel beland. Nu is er wel terug hoop voor de toekomst! Zo worden in het voorjaar alle IJslanders gevaccineerd. Hotspot voor bergsporters
 

Als fervente bergsporter ben ik niet voldaan van louter mijn werkdagen op de gletsjer. Veel van mijn vrije tijd gaat dus naar de verkenning van het eiland. IJsland is een fantastische bestemming voor verschillende buitensporten. In de zomer geliefd voor mooie dagtochten en meerdaagse trekkings door vaak kleurrijke bergen met uitzichten over prachtige gletsjers. De klassieker is de ‘Laugavegur’ trekking, maar met een beetje opzoekwerk kan je verschillende tochten opstellen die minstens even mooi zijn, maar véél minder druk.

Als je graag de hoogste toppen opzoekt, dan is Vatnajökull the place to be. Toppen zoals Hvannadalshnúkur (2109m) en Hrútsfjallstindar behoren tot de hoogste toppen van IJsland en zijn relatief eenvoudige beklimmingen voor alpinisten met enige ervaring. Vanop de top heb je een prachtig uitzicht over Europa’s grootste ijskap, de Vatnajökull. Doe je graag meer technische beklimmingen en ijswatervalklimmen dan kan je terecht op website isalp.is voor inspiratie. Toerskiën kan je doen in Tröllaskagi of de Westfjorden. Als je echter de juiste condities afwacht kan je ook Eyjafjallajökull afskiën. Misschien niet de meest interessante toerskitocht, maar wel leuk om eens gedaan te hebben. Hoewel IJsland een bijzonder rotsachtig eiland is, zijn de meeste rotsen van vulkanische oorsprong en meestal is de kwaliteit bijzonder slecht. Bovendien is er heel vaak neerslag en veel wind. Dus niet direct ideaal als bestemming voor sportklimmers. Dat gezegd, er zijn wel enkele boulders en klimmassieven van solide basalt. Deze kan je terugvinden op website klifur.is

Wel nog een waarschuwing: IJsland is Zwitserland niet! De wegen zijn niet altijd berijdbaar of slechts met de ruigste jeeps. Als bergsporter kom je op padloos terrein in soms zeer afgelegen gebieden, waar het moeilijk navigeren is. De weersomstandigheden kunnen omslaan in minder dan een ogenblik en stormen zijn vaak zeer heftig. Reddingsoperaties zijn vaak complex en vergen veel tijd. Bekijk dus altijd het weerbericht op vedur.is, informeer je op safetravel.is en vraag informatie aan de rangers. Niet voldoende eigen ervaring? Ga dan zeker met een lokale gids op tocht!
 

Meer bergsport-nieuws lezen? Vind de volledige tweede editie van Monte online!