Mount Kailash, een pelgrimstocht

De Mount Kailash, in het zuidwesten van Tibet, is een van de meest heilige bergen ter wereld. Hij is niet gekend om zijn hoogte (6714m), maar om zijn wonderlijke vorm en ligging: een besneeuwde ronde kegel, net een pyramide, geïsoleerd van de rest van de Himalayaketen. De berg mag niet beklommen worden en volgens de traditie was Milarepa (de beroemde yogi) de enige die de top heeft gezien door erover te vliegen. Elk jaar maken duizenden pelgrims van vele religieuze stromingen de bedevaart, net zoals de moslims om de Kaäba lopen in Mekka.

Het Tibetaans boeddhisme gelooft dat de Kailash het huis is van boeddha Demchok. Voor hen betekent Kailash de ultieme gelukzaligheid. De heilige berg wordt als het centrum van de wereldmandala gezien. De hindoes geloven dat Kailash de woning is van Shiva; de god Shiva zou zich op de top bevinden. De Aryan denken dat de berg het pad is naar de paradijselijke stad Indra en de sterren, waar dode zielen wachten op hun wedergeboorte. Iedereen is overtuigd dat de rondgang of Kora (klokwijs om de berg lopen) hen veel geluk en voorspoed brengt. Alleen de Jaïns en Bon lopen tegen de klok in.
 

Heinrich Harrer

Heinrich Harrer, de beroemde Oostenrijkse alpinist, nam in 1939 deel aan een expeditie naar de Nanga Parbat. Bij het uitbreken van Wereldoorlog II werd hij door de Engelsen gevangen genomen. Harrer kon ontsnappen en samen met Peter Aufschneiter ging hij te voet naar Tibet. Zijn beschrijving van het gebied rond de Mount Kailash en Tibet, in het boek Zeven jaar in Tibet, is fascinerend. Voor hem de mooiste plaats op aarde en voor de boeddhisten en hindoes het heiligste gebied van de Himalaya. Eind jaren negentig heb ik de verfilming van het boek gezien, de beelden zijn een uitnodiging om Tibet te bezoeken.
 

Een spannend begin

In juli 2002 heb ik een trekking georganiseerd voor de toenmalige VBSF (Vlaamse Bergsport- en Speleologiefederatie) naar Tibet met als doel de bedevaart rond de Mount Kailash en naar het Tibetaans basiskamp van de Everest. Via Londen vliegen we naar Doha en van daaruit naar Kathmandu.

Bij het instappen in Brussel moeten twee deelnemers hun rugzak (handbagage met fototoestel in) afgeven, de kastjes in het vliegtuig zijn volzet. We moeten de rugzakken in Londen aan de “carrousel” ophalen. Geen rugzakken op de band en de hostess heeft op het bewijs een verkeerd vluchtnummer genoteerd. Door deze administratieve rompslomp moeten we lopen om onze vlucht naar Doha te halen.

We blijven één nacht in Kathmandu omdat we tijd nodig hebben om alles (zoals visum en permits) in orde te brengen. De vlucht naar Lhasa de volgende ochtend is schitterend: eerst boven de groene Nepalese bergen, daarna de witte Himalayareuzen Everest, Lhotse en Kanchenjunga. Er zijn nog twee Europeanen op deze vlucht, twee Oostenrijkse fietsers. Op weg naar het Everest basiskamp zien we ze op de fiets. Een idee voor een volgende tocht: Lhasa-Kathmandu op de fiets.

Van de luchthaven naar het centrum van Lhasa rijden we een tijdje langs de Brahmaputra, een van de vier grootste rivieren (naast de Indus, Karnali en Sutlej) die aan de Kailash ontspringt en eindigt in de Indische oceaan. De Brahmaputra zullen we vaak kruisen gedurende de hele trekking. We logeren in een guesthouse aan het plein van de Jokang tempel, gerund door een Zwitsers koppel met twee jonge kinderen die zij zelf onderwijzen. Het Tibetaans personeel is zeer vriendelijk, ze zijn blij dat ze voor westerlingen kunnen werken, ze worden correct behandeld.

 

Bezoek aan de kloosters

We verblijven drie dagen in Lhasa om aan de hoogte te wennen en bezoeken de verschillende kloosters in de omgeving. 2002 is een heilig jaar voor boeddhisten, aan alle tempels heerst een gezellige drukte door de vele pelgrims. Er wordt ook hard gewerkt aan de herstelling en heropbouw van kloosters en tempels. Op het dak van het Seraklooster staan mannen en vrouwen naast elkaar, zingend stampen ze met een stok de aarde op het dak aan. We volgen de stoet pelgrims naar boven, op de berg bevindt zich het gebouw waar de tanka wordt bewaard. Men offert sjaaltjes, gebedsvlaggen, eten en laat kaarsen branden van yakboter. Een ritueel dat we in alle kloosters en tempels tegenkomen. Met de bus gaan we naar Drepung, het mooiste klooster wat omgeving en sfeer betreft. We nemen deel aan een ceremonie: oudere monniken bidden, de jongeren schenken thee en verdelen gestoomde broodjes. Op de binnenkoer is de debathal, een jonge monnik gaat naar voor, spreekt en op een gegeven moment beamen de andere monniken door handgeklap.

Een bezoek aan de Potala mag niet ontbreken. We wandelen langs de achterkant naar boven. Het is een indrukwekkend gebouw met vele tempels, boeddha’s en kamers. Heel wat werd vernietigd en wordt nu gerestaureerd, pelgrims leggen geld en bloemen. Een monnik komt met een grote vuilniszak het geld ophalen.

Op weg naar Darchan

De reis van Lhasa naar Darchan, het dorp aan de voet van de Kailash, duurt vijf tot zeven dagen, een afstand van 1880 km. De weg is slecht, daarom heb ik twee goede jeeps gevraagd en een vrachtwagen voor de bagage. De jeeps vallen regelmatig in panne en in de cabine van de vrachtwagen zie je de grond onder de voeten. Wij zullen zeven lange dagen nodig hebben om Darchan te bereiken. Gelukkig is het landschap prachtig: koolzaadvelden, blauwe meren en nomaden met schapen, geiten en jakken wisselen elkaar af. Op de passen stoppen we. Dat is noodzakelijk voor de jeeps die warm lopen en voor ons: even de benen strekken en een frisse neus halen.
De eerste stopplaats is Gyantse met bezoek aan de stuppa en tempel. Een troosteloze stad met vervallen Tibetaanse huizen en Chinese nieuwbouw die al is vervallen voor hij is afgewerkt. In het restaurant spuwen en gooien de mensen hun afval op de grond. De openbare toiletten zijn wennen: iedereen op een rijtje boven een goot, meestal erg vuil. ’s Nachts heeft het hard geregend waardoor de weg een slijkmassa wordt. We passeren de eerste vrachtwagens met pelgrims, we zullen er nog honderden tegenkomen. Kort na de middag zijn we in Shigatse, ook hier bezoeken we het klooster en doen de Kora, een heilig ritueel dat veel geluk brengt.

Kamperen zonder permit

We hebben de steden achter ons gelaten en zullen vanaf nu kamperen. In Lhatse, de eerste kampplaats, staat Lalit, de Nepalese gids, ons samen met het kookteam op te wachten. En een verrassing: na negen dagen krijgen we de rugzakken (mét fototoestel) terug, de vrachtwagen met materiaal heeft de rugzakken mee. Er is enige discussie: wij zouden geen permit hebben om te kamperen en naar een hotel moeten. Dus rijden we een eind door, voorbij Lhatse en zetten de tenten op in een weide, even voorbij een berg. Bij de tweede kampplaats heeft de kok hoogteziekte.

We zijn verschillende passen van 5000m overgestoken en hij wordt met een jeep naar het ziekenhuis gebracht. Wij gaan verder met één jeep en de vrachtwagen, we hebben nog altijd meer comfort dan de lokale pelgrims. Het landschap verandert, er zijn geen dorpen meer en het wordt droger. We zien dorre bergen met af en toe een besneeuwde top. Op de laatste pas voor het Manasarowarmeer, ontmoeten we drie Nepalezen uit Dolpo. Zij zijn ook op weg naar de Kailash, te voet. Op turnpantoffels met een overjaarse rugzak hebben ze de Himalaya getraverseerd. Op elke pas staat een steenman met gebedsvlaggen, alle mensen leggen er een steen bij en lopen al biddend rond de steenmassa.

Manasarowar, het heilige meer

Het Manasarowarmeer, praktisch aan de voet van de Kalaish, wordt beschouwd als een heilig meer. Rond het meer staan vele kleine kloosters waarin pelgrims onderdak vinden. Zij baden in het meer en nemen een flesje water mee naar huis, als heilbrengend relikwie.

De majestueuze Gurla Mandatha, 7730m hoog, weerspiegelt in het diepblauwe meer. Op de kampplaats staat een reisgroep van negentig goed gezette Indiërs, de meesten hebben net Europa bezocht. Zij doen de Kora nu omdat het een heilige maand is.

De trekking start in Darchan, een vuil dorp op 4630m. Er is één hotel zonder toilet, iedereen zet zich ergens buiten. Het lijkt alsof we in een vluchtelingenkamp zitten. Voor ons is de trekking nochtans luxueus, we hebben negen jakken en twee jakmen die alle materiaal om twee dagen te kamperen dragen.
De Tibetanen hebben enkel de kledij die ze aan hebben, een thermos thee en brood met jakboter. Ze slapen dicht tegen elkaar aan om zich warm te houden.
 

De heilige berg en de Kora

Het beklimmen van de berg is binnen de Tibetaanse, boeddhistische traditie verboden en het pad mag aan de binnenkant van de berg niet worden verlaten. Tussen 1950 en 1979 was de omgeving voor iedereen gesloten, vanaf 1979 worden bedevaarten weer toegestaan. De tocht kan in één dag worden afgelegd maar duurt meestal twee à drie dagen, de afstand is 52km.
De trekking of Kora begint even buiten Darchan met een breed stenen pad, met in het zuiden de top van de Gurla Mandatha. Vrouwen, mannen en kinderen van de Bon-religie passeren ons in tegenovergestelde richting, getooid in hun plaatselijke klederdracht met prachtige azuurblauwe juwelen en rijk versierde gebedsmolens. Eens we de morenekam oversteken, verschijnt de majestueuze Kailash op de achtergrond.
Langs de route zien we vele mani-muren met prachtig uitgehouwen stenen en reliëfs. Aan een rij grote rotsblokken ligt de eerste voetafdruk van Boeddha. Een eind verder, op 5000 meter, vinden we onze eerste kampplaats aan het water. Er zitten veel vogels en marmotten. Het landschap is overweldigend, een samengaan van de Trangotowers, Zanskar en Yosemite. De 1700 meter hoge noordwand van de Kailash is indrukwekkend. Drie vrouwen zetten zich naast onze tent, een baby huilt, de moeder haalt haar borst boven en geeft hem eten. Het is een jongetje van twee maand oud, met alleen een t-shirtje aan. Hij heeft al rood verweerde wangen zoals de meeste Tibetanen.

De tweede dag ontmoeten we de eerste pelgrims die de rondgang al liggend doen, in prosternatie: buigen, knielen, languit gaan liggen, terug opstaan en bidden. Verder gaan waar de handen de grond hebben geraakt. Op deze manier verdient men dubbel zo veel geluk. De meesten beschermen hun handen en knieën met planken of lederen lappen. Vaak is de weg moeilijk: er is geen gewoon wandelpad en toch blijven ze volhouden. De weg stijgt langzaam, duizenden families gaan naar boven in traditionele klederdracht: vrouwen getooid met een rijk versierde geldbeugel, mannen met dolk. Wij hebben stevige bergschoenen, zij pantoffels. De Indische reisgroep heeft het lastig, wellicht door het overgewicht en de hoogte. Na het oversteken van een tweede rivier komen we op de begraafplaats bezaaid met kledij, haar en botten. Mensen brengen hun doden naar boven, scalperen en ontkleden ze en de gieren doen de rest. Alleen kinderen worden begraven. Aan een rechtopstaande roodgeverfde rots houden we even halt: de steen wordt vereerd als de voetafdruk van Milarepa. Pelgrims leunen er even met hun hoofd tegen of wrijven er over.
 

Drolma La 5636m

Nog een lastige klim en dan verraden de vele gekleurde gebedsvlaggen de pas Drolma La op 5636 meter. Een heel emotioneel moment samen met de talrijke pelgrims. Iedereen is vriendelijk, mensen bidden, zingen en gooien gekleurde papiertjes. Twee personen van onze groep hebben last van hoogteziekte, verschillende vrouwelijke monniken willen hen naar beneden helpen. We moeten onder de gebedsvlaggen door voor de afdaling, een paard loopt zich vast in de wirwar van touwen. Een beetje lager, uit de wind, eten we ons lunchpakket. Enkele Tibetanen vragen of we een foto van de Dalai Lama hebben. Net na de pas ligt het Gauri Kund meer of meer van Compassie op 5603 meter. Het eerste deel van de afdaling is steil, daarna volgt een lange weg door de vlakte met zicht op de Oostwand van de Kailash. We kamperen terug aan water en worden ’s morgens om vijf uur gewekt door de eerste pelgrims. Bij het vertrek is het nog heel koud, het duurt een paar uur voor het warmer wordt. We volgen de rivier en wanneer deze door een kloof loopt, moeten we af en toe stijgen. We komen opnieuw aan in Darchan, het begin- en eindpunt van onze bedevaart. We gaan rond de gebedsmuur en stuppa om af te sluiten.

Aan het Manasarowarmeer zetten we de tenten op dezelfde plaats met links de imposante Gurla Mandatha. De drie toppen en vier graten vormen een swastika, symbool van het universele oneindige. We wassen ons in het meer en genieten van de stilte en de omgeving. De trekking of Kora rond de Kailash is geen alledaagse wandeling, het is echt een intense beleving. Het gaat niet om het stappen maar om een geestelijke uitdaging. Het bezoek aan de vele kloosters is een goede voorbereiding om de Kora sereen en bewust te starten.

We hebben tijd om alles te laten bezinken en ten volle op te nemen. Nog tien dagen voor de trekking naar het basiskamp van de Everest en dan over land naar Kathmandu, wat een heel avontuur zal blijken.
 

Tekst Lus Van den Bossche / foto's Greet De Wolf

Meer bergsport-nieuws lezen? Vind de volledige vijfde editie van Monte online!