Toerskiën - een intense sport

In 1991 schreef ik mij in voor de klimschool en werd lid van de toenmalige Vlaamse Bergsportfederatie. Zo onstond mijn eerste contact met toerski. Om deel te nemen aan de toerski stages waren er geen specifieke vereisten, je moest natuurlijk kunnen skiën. Ik startte met piste skiën een paar jaar ervoor. Ik schreef me in voor een stage vanuit Arolla.

Mijn eerste toerskiweek werd al na drie dagen afgebroken wegens slecht weer. Gelukkig voor mij want het bleek dat ik er niet klaar voor was. Ik verloor namelijk al energie door de stress van het gebruik van nieuw materiaal en de onbekende stap- en skitechnieken. Maar, ik had nu een heel jaar om mij voor te bereiden. En sindsdien toerski ik elk jaar minstens een week.

Toerski is een allesomvattende sport. Het is winter en toch ben je de hele dag buiten, het is fysiek vrij inspannend en emotioneel heel intens. Je vertrekt vaak in - of aan de rand van een dorp, wandelt over weiden en door het bos. Eens voorbij de boomgrens kom je in een desolaat rotslandschap. Je kan het vergelijken met wandelen in de woestijn of varen op zee: de stilte, de eindeloosheid en de vergezichten zorgen voor een immens geluk.

Dertig jaar toerskiën

De eerste jaren nam ik deel aan stages van de federatie. Het stageaanbod was niet zo uitgebreid. Zo werden er bijvoorbeeld in 2000 slechts drie stages aangeboden. Daarna deed ik ervaring op bij meerdere organisaties, onder andere de CAI, het DAV en met de gidsen van het Oostenrijkse Alpenverein. Omdat de klemtoon van deze tochten op beleving lag, en minder op opleiding, volgde ik ook enkele opleidingen in Oostenrijk en Chamonix (een mixte-stage off piste/toerski, lawinekunde, skiën in cordée, oriëntatie).

Stage aanbod

Begin jaren 2000 was het stageaanbod van de federatie nog steeds beperkt. Als ondervoorzitter was ik uitgenodigd op een beurs voor sporttoerisme, waar ik in contact kwam met de organisatie en de berggids waarmee ik sinds 2004 toerskistages organiseer. In de loop der jaren is het aantal KBF-begeleiders sterk toegenomen. Zo beschikt de federatie nu over degelijk opgeleide begeleiders en berggidsen. Het stageaanbod is daardoor indrukwekkend, en het toerskiën zit nog steeds in de lift (zeker na covid-19).

Conditie

Om volop te kunnen genieten van een toerskistage is een goede conditie een must. Het stappen met de ski’s, met een rugzak op de rug, is niet te onderschatten. Soms moeten de ski’s heel snel na elkaar, bij het nemen van een hindernis, uit- en aangedaan worden. Vellen af en op, harseisen plaatsen, … en je moet geconcentreerd blijven tijdens de afdaling in alle soorten sneeuw. Vallen, rechtkomen met de rugzak, beenspieren die pijnlijk worden. Als je een heel jaar door zorgt dat je conditie optimaal is kan je volop genieten en recupereer je sneller. Hoe je aan je conditie werkt is afhankelijk van wat je graag doet. Er zijn vele programma’s voor kracht- en uithoudingtraining: trainen in de fitnesszaal, zwemmen, lopen, fietsen, mountainbiken, en klimmen voor soepelheid is een goede combinatie, liefst aangevuld met indoorskiën voor techniek. Er is een groot verschil hoe je je conditioneel onderhoudt, of je twintig of zestig bent.

Materiaal en Techniek

De eerste jaren huurde ik mijn toerskimateriaal, omdat het belangrijk is om in te schatten of toerskiën je al dan niet ligt. Sommigen houden het bij één ervaring, anderen zijn, net zoals ik, gebeten en willen dit levenslang blijven doen. Als je meer dan één keer per jaar op tocht gaat is het voordeliger je eigen materiaal te kopen, wat ik dan ook deed. Het totale pakket is niet goedkoop: ski’s, binding, vellen, schoenen, harseisen, opvouwbare stokken en rugzak met skibevestiging. Daarnaast heb je ook een lawine-uitrusting nodig: sonde, schop en lawinepieper. Van Airbag was toen nog geen sprake. Mijn eerste toerskischoenen waren van het merk Raichle, de Mercedes onder de toerskischoenen, degelijk maar zwaar. Het materiaal is ondertussen sterk geëvolueerd. Voor mij is lichtgewicht belangrijk. In mijn opleidingen heb ik geleerd dat “elke kilo aan je voet twee kilo op je rug is”. De ski’s, binding en schoenen die ik nu heb zijn enkele kilo’s lichter. Zeker belangrijk wanneer je de ski’s op de rugzak moet dragen. Materiaal is heel persoonlijk, welk soort skiër ben je, wat wil je voornamelijk doen? In goede sportwinkels en ook online vind je de nodige informatie.

De beste investering

Door al die jaren enkel te toerskiën is mijn skitechniek er niet op vooruitgegaan. Ik ski overal af, maar hoe? Vier jaar geleden volgde ik drie voormiddagen privéles, de skileraar was streng, en het was niet altijd even gemakkelijk. Maar de zelfzekerheid die ik nadien voelde bij het afdalen en het ontspannen skiën waren deze investering meer dan waard.

Familietochten

De eerste jaren organiseerde ik tochten vanuit Rabbi, de thuisbasis van gids Lorenzo in Val di Sole. We logeerden in een familiepension. De uitbaters hadden ook een boerderij. Ze verwenden hun gasten alsof het één grote familie was. Die eerste jaren waren er ook gezinnen met tieners in de groep. Het was prachtig om te ervaren hoe de jeugd zich amuseerde en hun enthousiasme overging op de volwassenen. Op de vraag ‘wat was de mooiste tocht?’ kan ik moeilijk antwoorden. Iedere tocht op zich heeft iets speciaals. Voor een optimale beleving zijn de condities belangrijk. Zo is het op de Haute Route Chamonix-Zermatt, met voldoende sneeuw, volop genieten van mooie afdalingen. Maar met weinig sneeuw moet je vaak stappen. Bij de Haute Route van de Gran Paradiso word je omgeven door veelkleurige rotsformaties en de hutten zijn aangenaam. Tijdens de beklimming van de Toubkal in Marokko werden we van de top geblazen, en de wind had het terrein omgevormd tot een ijsvlakte. De Lynghen-Alpen in Noorwegen waren dan weer super, het verblijf op een oude postboot was speciaal. Soms gingen we aan land met de boot, en andere keren in kleine rubberbootjes. De beklimmingen starten op nul meter, de sneeuw is anders dan in de Alpen en je skiet met zicht op het helblauwe water.

Beaufortain

Mijn laatste tocht, voor covid-19 toesloeg, was in de Beaufortain, een kleine regio gelegen in het Franse departement van de Savoie. De belangrijkste toppen zijn Le Grand Mont en de rotsformatie Pierra Menta (is ook de naam van de plaatselijke mythische toerskiwedstrijd). In het massief van Beaufortain vinden we de hoogstgelegen bergdorpjes, die het hele jaar door bewoond zijn. Een pluspunt voor deze regio is de bereikbaarheid met de TGV, Albertville of Bourg St-Maurice.

We verblijven de eerste drie dagen in hotel Le Grand-Mont in Beaufort, en de volgende dagen in hotel l’Autantic in Bourg St-Maurice. Het familiale hotel/restaurant Le Grand-Mont is een voltreffer, gerund door vier generaties, Laura, Valérie, Christiane en de kranige 94- jarige oma Denise. Het avondeten is à la carte en ’s morgens staat een uitgebreid ontbijt klaar.

Maandagmorgen. Voor het vertrek wordt het materiaal nagekeken. In Hauteluce, een gehucht op 1125 meter starten we met biepsoefeningen. Daarna zigzaggen we zuidoost tot het bos. De steilere bospassages gaan niet altijd even vlot, af en toe moeten de ski’s uit. We bereiken de kam (1827 m) in de buurt van Le Chatelard, waar we even zicht hebben op het Lac de La Girotte. Plots begint het te regenen en de wind steekt op. Het laatste stuk moeten we de ski’s dragen. Gelukkig heeft het hotel een droogkamer en mogen we onze kleren in de droogkast stoppen.

Dinsdag 18 februari, “Le Grand Beau”… Op het programma: Le Grand Mont. In Arêches nemen we de Télésiege du Grand Mont en de Télésiege des Bonnets Rouges tot 2050 meter. Bij de start is de weg gemarkeerd door Dynafit en staat er een apparaat om de bieps te testen. Op de laatste helling voor de top moeten we traverseren. Op het einde gaat het steil naar beneden, de meeste mensen vallen en glijden een tiental meter. Lorenzo bouwt trappen zodat we veilig aan de laatste helling kunnen beginnen die leidt naar de top van Le Grand Mont (2633 m).

We worden beloond met een prachtig panorama op het Mont-Blancmassief, de Vanoise, en de Ecrins. Een lange, schitterende afdaling volgt. Voor Thibaut op splitboard is het soms lastig omhoog te kunnen traverseren. De zwarte piste tot Arêches is gesloten, de snelle skiërs zijn snel beneden terwijl Lorenzo de tragere begeleidt.

Woensdag 19 februari. Het sneeuwt wanneer we vertrekken aan La Barma (1152 m). Met een gevonden plank bouwt Lorenzo samen met Jonas en Thibaut een brug over het bosriviertje, zodat onze vellen niet nat worden. Aan het stuwmeer van St-Guérin (1576 m) traverseren we links en op het einde van het meer, rechts de helling op tot de chalets van Le Grand Plan (2112 m). Bij de afdaling hebben we op de eerste helling goede sneeuw. Daarna gaat het langs het meer tot het bospad voorbij de stuwdam naar de parking.

We verhuizen naar hotel l’Autantic in Bourg St-Maurice waar het zwembad wacht. We maken onder een prachtige sterrenhemel een avondwandeling naar het restaurant La Petite Auberge,

Donderdag 20 februari parkeren we aan Chalet Milka voor de beklimming van de Mont Rosset (2429 m), een tocht van een medium moeilijkheidsgraad en haalbaar met het lawinegevaar. De aanloop brengt ons door het bos en vervolgens via een zachte kam tot op de top. Eens op de kam denk ik “dit is de laatste heuvel,” maar schijn bedriegt, en achter elke heuvel verschijnt weer een nieuwe. We genieten van een magnifiek zicht op de Pierra Menta en de vele toppen van de Vanoise. Bij de eerste bocht naar beneden gaat een ski uit, blijkbaar was de stopper vastgevroren. Lorenzo gaat er achter aan, en moet bij het stijgen uitwijken voor een kleine lawine. De afdaling is verder mooi en plezant. Lorenzo kiest steile hellingen. We traverseren naar een helling tegenover de top, iedereen zoekt een comfortabel plaatsje voor het maken van een sneeuwprofiel.

Vrijdag 21 februari. Ik blijf een dagje op hotel, wat lezen, beetje schrijven. Het is tenslotte al mijn tweede week. De groep gaat vanuit Granier (1100 m) via Le Verraret (1770 m) naar Pointe de Combe Bénite (2575 m) en komt enthousiast terug.

Zaterdag 22 februari. Vanuit La Thuile (1388 m) stappen we over zachte weiden naar de bosrand. In een mum van tijd staan we op de Dôme de Vaugelaz (2217 m), de Mont Blanc lijkt dichtbij, en verder krijgen we een panorama op Vanoise, Ecrins, Pierra Menta en de Combe Bénite.

We sluiten een mooie week af, en wat we op dat moment niet weten, ook het seizoen, want vanaf maart 2020 gaat alles dicht…